Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkerbond
Jaargang: 99
Jaar: 2013
Maand: januari-februari
Auteurs: Gino Bauw

Plantenexoten en de imkerij in Vlaanderen

Reeds jaren worden stuifmeel- en nectardragende bomen en andere planten verwijderd uit ons landschap. Dit vindt o.a. plaats in het kader van het verwijderen van plantenexoten, planten die vooral een plaats vonden in ons landschap in de laatste 100 jaar. Het verwijderen van plantenexoten en/of van invasieve soorten vindt meer en meer ingang onder impuls van natuurverenigingen en lokale beleidsmakers. Terecht of onterecht?

Zelfs positieve initiatieven van de provincies en lokale besturen om gratis bijenvriendelijk bloemenzaad te verspreiden, zouden reeds ter discussie staan omdat deze zaadmengsels exoten bevatten. Vooraleer we ons terugtrekken tot een gratuite stellingenoorlog van het grote (on)gelijk, laat ons eerst even aandachtig luisteren naar elkaar. Wellicht hebben imkerende natuurvrienden en natuurbeheerders veel meer gelijklopende belangen dan tegengestelde.

Bijen en hommels hebben het moeilijk

Feit is dat in de laatste 20 jaar het houden van honingbijen moeilijker en moeilijker is geworden: de verdwijnziekte, de varroamijt, het steeds schraler wordende voedselaanbod (minder plantendiversiteit, monoculturen in de landbouw), het pesticidengebruik, de klimaatverandering, het verouderen van de imkerpopulatie, de dichte bebouwing in Vlaanderen en de soms intolerante houding tegenover honingbijen, …

Ook andere insecten die een groot steentje bijdragen tot plantenbestuiving, staan onder druk. Honderden soorten wilde bijen zijn gekend, maar deze worden zeldzamer in Vlaanderen. En wie heeft al gehoord van de achteruitgang van bepaalde hommelpopulaties, o.a. mede onder druk van de ons welbekende varroa? Bovenvermelde factoren maken het ook voor de wilde bijen en hommels moeilijker om te overleven. Natuurverenigingen brengen dit reeds jaren onder de aandacht.

Vele vragen

Vele vragen stellen zich. In de hierna volgende artikels laten we vijf mensen die elk vanuit hun eigen kennis en passie, hun verhaal brengen i.v.m. plantenexoten en de imkerij. Ongetwijfeld kunnen we hier één en ander over opsteken:

• Wat zijn plantenexoten?

• Is het verwijderen van specifieke plantenexoten zoals b.v. robinia’s of reuzenbalsemien en vele andere een stap té ver? Wat komt er in de plaats?

• Wat is de samenstelling van het Vlaamse plantenbestand vanuit historisch perspectief?

• Moeten invasieve plantenexoten op korte termijn verwijderd worden uit ons landschap?

• Verband tussen bijensterfte, bijenweide, plantendiversiteit.

• Welke planten worden als exoten beschouwd en zijn tevens waardevol voor honing- en wilde bijen?

• Hebben natuurverenigingen en lokale overheden interesse in samenwerking met imkers?

• Hebben imkersverenigingen lokaal en overkoepelend, interesse in samenwerking met natuurbeheer en groenaanplantingen?

• Kunnen er lijsten van planten opgesteld worden die inheems zijn, bijvriendelijk en stuifmeel leveren gedurende het hele jaar? Dit ten behoeve van lokale overheden en/of particulieren, landbouwers?

• Zijn er mogelijkheden tot gebruik van terreinen voor vermeerdering via zaad, stekken, enten van autochtone, bijvriendelijke plantensoorten die gezamenlijk beheerd worden door natuur- en imkerverenigingen?

• Wilgen zijn heel populaire bomen onder imkers … Kan er een voorstel uitgewerkt worden waarbij a.d.h.v. een 5 à 6-tal autochtone wilgensoorten er stuifmeel kan voorzien worden gedurende een 6- tal maanden? Beheer door regionale landschapen, ANB, provincie, gemeente, natuurvereniging? Laat ons met een open geest en met respect naar elkaar luisteren. Onbekend is vaak ook onbemind.