Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 98
Jaar: 2012
Maand: Jan-Feb
Auteurs: Freddy Franck
WITLOOF, CICHORIUM INTYBUS VAR. FOLIOSUM
Witloof is een belangrijke gekweekte variëteit van de soort Cichorium intybus. Naast witloof wordt er ook cichorei, roodloof, groenloof en radicchio geteeld. Het geslacht Cichorium behoort tot de composietenfamilie (Asteraceae of Compositae).
Als we witloof in de tuin kweken, zijn we meestal enkel geïnteresseerd in de wortel. Deze wordt geforceerd om een witloofkrop te bekomen. Laten we de plant in bloei komen dan is hij zeer interessant voor onze bijen. De witloofplant doorloopt eerst een vegetatieve fase, een groeiperiode, en daarna een generatieve fase, een bloeiperiode. Als je een geoogste witloofkrop dwars doorsnijdt, zie je het begin van de bloemstengel. Kwekers spreken van de ‘pit’.
Bij een krop van goede kwaliteit mag de lengte van de pit maximaal één derde van de lengte van de krop meten (zie foto). De overgang van vegetatieve fase naar generatieve fase wordt geïnduceerd door een koudeperiode (vernalisatie). Daarom zaaien we normaal witloof in mei. Als er te vroeg gezaaid wordt, bestaat de kans dat door een te lage temperatuur de plant na een veel te korte groeifase reeds begint te bloeien. Snel zal de zaadstengel uitgroeien tot een hoge toorts met blauwe bloemen. Voor de tuinier zijn deze planten waardeloos, voor onze bijen zijn ze een zege. Bedrijven die witloofrassen ontwikkelen gebruiken deze techniek bij de zaadproductie.
Om rassen tot zelfbestuiving te dwingen of om bepaalde types te kruisen, zet men de planten in isolatiekooien waarin een bestuivingskastje met bijen of hommels geplaatst wordt. Als student heb ik nog samengewerkt met Karel Van Nerum zaliger, aan de Leuvense universiteit. Sommigen kennen Karel ongetwijfeld nog als voormalig voorzitter van de VBVI, maar in Leuven was hij dé witloofspecialist. We selecteerden de wortelen waarop zich de beste witloofkroppen ontwikkeld hadden. We sneden de wortelen in schijfjes en ‘stekten’ deze schijfjes in een zandig grondmengsel. Op het cambium ontwikkelden zich vele scheutjes die snel groeiden en bloeiden. Van één wortel maakten we zo honderden bloeiende planten die in isolatiekooien bestoven werden. Momenteel bestaan er vele rassen die minder gevoelig zijn voor koude, zodat we ze vroeger kunnen zaaien.
Deze selecties werden ontwikkeld om het witloofseizoen langer te maken. Vroeger was witloof een typische wintergroente, vandaag vinden we bijna het hele jaar Belgisch witloof in de winkel. Probeer eens na de oogst van de witloofkroppen de wortelen terug planten. Ze zullen groeien en bloeien. Als we dan de zaden oogsten en deze vroeg zaaien, ontstaat een mooi blauw bloembed waarvan onze bijen kunnen genieten. Witloof bloeit in de zomer en is vooral voor de nectar waardevol.
Onderstaande foto is van Christel Van Ceulenbroeck van de Nationale proeftuin voor witloof te Herent, waarvoor dank.
