Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 91
Jaar: 2005
Maand: juli
Auteurs: Annita Van Hoorde & Frans Jacobs, Informatiecentrum voor de Bijenteelt

ETIKETTERING VAN HONING 

Inleiding

De Europese Gemeenschap streeft naar een grotere controle van de voedselveiligheid. De laatste jaren verschenen enkele nieuwe Europese Verordeningen en Richtlijnen die van toepassing zijn op honing. De nieuwe Europese wetgeving werd vervolgens omgezet in Belgische wetten. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) is bevoegd voor de uitvoering ervan.

Bijenteelt valt in België onder ‘Primaire productie’ (honing = een niet verwerkt landbouwpro­duct). Honing die te koop wordt aangeboden, moet aan de nieuwe wettelijke voorschriften voldoen. Daarom dient de sector een honinggids samen te stellen. Deze gids vormt een leidraad en een praktische ondersteuning. Hij duidt de verschillende punten aan die nodig zijn voor een ‘hygiënische’ productie van honing.

In afwachting van de validatie door het FAVV en het ter beschikking stellen van de nieuwe gids aan elke Belgische imker, geven we een overzicht van de nieuwe wetgeving betreffende de etikettering en de toepassing ervan in de praktijk. De gids zal waarschijnlijk in het najaar beschikbaar worden.

Wettelijke basis

De Europese Richtlijn 2001/110/EG van de Raad van 20 december 2001 inzake honing leidde tot nieuwe Belgische wetgeving met ingang van 1 augustus 2004:

• Koninklijk Besluit      (KB) betreffende honing, verschenen in het Belgisch Staatsblad van 19 maart 2004, dat het KB van 28 mei 1975 betreffende honing vervangt.

• KB van 13 september 1999 betreffende de etikettering van voorverpakte voedingsmiddelen. Dit KB geldt in geval van verkoop van voorverpakte producten, bestemd voor de eindverbruiker. Vanaf 1 augustus 2004 is dit besluit ook van toepassing voor honing.

•KB van 9 februari 1990 betreffende de vermelding van de partij waartoe een voedingmiddel behoort.

De Europese Verordening 178/2002/EG treedt in werking vanaf 1 januari 2005. Deze is uit­gewerkt in de Belgische wetgeving als het KB van 14 november 2003 betreffende autocontrole, meldingplicht en traceerbaarheid in de voedselketen:

• een imker die enkel honing produceert voor eigen huishoudelijk gebruik moet dit KB niet toepassen.

• produceert een imker echter honing die te koop wordt aangeboden, dan moet hij de regelgeving betreffende autocontrole (= zelfcontrole), meldingplicht en opspoorbaar­heid opvolgen (de productver­antwoordelijke = de producent = dus de imker!). De imker is dus zelf verantwoordelijk voor alle stappen binnen de honingpro­ductie tot de verzegeling van de honingpot verbroken wordt door de consument. Tevens moet de oorsprong van elke honingpot vlug en efficiënt op te sporen zijn.

Dit alles werd opgenomen in de al vernoemde honinggids. De gids zal u helpen en begeleiden via praktijkgerichte voorbeelden om in orde te zijn met de nieuwe wetgeving van toepassing bij het verkopen van honing.

Wettelijke definities

Het KB van 19 maart 2004 betreffende honing omschrijft volgende begrippen:

Honing

Een natuurlijke zoete stof die door de bijensoort Apis mellifera wordt bereid uit bloemennectar of uit afscheidingproducten van levende plantendelen of uitscheidingproducten van plantensapzuigende insecten op de levende plantendelen, welke grondstoffen door de bijen worden vergaard, verwerkt door vermenging met eigen specifieke stoffen, gedeponeerd, gedehydreerd, en in de honingraten opgeslagen en achtergelaten om te rijpen.

Honingsoorten

• naar gelang van de oorsprong:

– bloemenhoning / nectarho­ning: honing die uit plantennectar verkregen is.

– honingdauwhoning:honing die voornamelijk is verkregen uit uitscheidingproducten van     plantensapzuigende insecten (Hemiptera) op de levende plantendelen of uit afscheidingproducten van levende plantendelen.

• naar gelang van de wijze van productie en/of presentatie:

– raathoning: honing die door bijen is opgeslagen in de gesloten cellen van kort tevoren door henzelf gemaakte raten of fijne platen was, uitsluitend bestaande uit bijenwas, zonder broed, en die in hele raten of delen daarvan wordt verkocht.

– brokhoning of raatbrokken in honing: honing die een of meer brokken raathoning bevat.

– lekhoning: honing, verkregen door het laten uitlekken van geopende raten zonder broed.

– slingerhoning: honing, verkregen door het slingeren van geopende raten zonder broed.

– pershoning: honing, verkregen door het samenpersen van raten zonder broed, zonder verwarming of bij matige ver­warming van maximaal 45 °C.

– gefilterde honing: honing, verkregen door zodanige verwijdering van vreemde anorganische of organische stoffen, dat een aanzienlijk deel van de pollen is verwijderd.

Bakkerhoning

Honing die geschikt is voor industrieel gebruik of als ingrediënt in andere, vervolgens verwerkte levensmiddelen en die een vreemde smaak of reuk kan vertonen, of begonnen is te gisten of gegist heeft, of oververhit is.

Verpakking van honing

Voor de verpakking van honing zijn geen bijzondere eisen voorzien. De verpakking moet proper en in goede staat zijn, ze moet gemakkelijk van de honing kunnen worden gescheiden en ze moet geschikt zijn om met de honing in contact te komen. Dit kan geverifieerd worden, hetzij door de vermelding ‘geschikt voor levensmiddelen’, hetzij door het symbool van het glas met vork te dragen. Bij twijfels kan ook altijd een verklaring worden gevraagd aan de verpakkingproducent.

Glazen honingpotten of potten uit plastic, geschikt voor levens­middelen, voldoen.

GGO’s in honing

Honing wordt beschouwd als een dierlijk product en valt niet binnen de toepassingsfeer van verorde­ning (EG) nr. 1829/2003 inzake genetisch gemodificeerde levens­middelen en diervoeders omdat honing geproduceerd wordt door niet-genetisch gewijzigde bijen.

Stuifmeel wordt beschouwd als een bijzonder bestanddeel van honing (niet als een ingrediënt). Bijen leggen verscheidene kilome­ters of en zamelen honing in op zowel in het wild groeiende als geteelde planten; de imkers hebben dit niet onder controle. Daarom moet de mogelijke aanwe­zigheid van genetisch gewijzigd stuifmeel in honing worden beschouwd als een toevallige en onvermijdbare verontreiniging die niet op het etiket moet worden vermeld als het aandeel genetisch gewijzigd stuifmeel in de honing kleiner is dan 0,9%.

 Algemeen wordt aangenomen dat het totale stuifmeelaandeel in honing maximum 2% bedraagt. Het is dus zeer weinig waar­schijnlijk dat de grens van 0,9 % genetisch gewijzigd stuifmeel in honing wordt overschreden. Dit zou immers betekenen dat min­stens 45% van het stuifmeel in de honing genetisch gewijzigd is.

Honingetiket

Op het honingetiket moeten volgende gegevens staan:

• verkoopbenaming: HONING.
  Behalve in het geval van gefilter­de honing en bakkerhoning mogen de verkoopbenamingen worden aangevuld met aanduidin­gen i.v.m. de regionale, territori­ale of topografische oorsprong, indien het product uitsluitend de genoemde oorsprong heeft. Ook aanduidingen betreffende bloemen en planten mogen toegevoegd worden indien het product er geheel of voor het grootste deel van afkomstig is, en het daaraan zijn organoleptische, fysische, chemische en microsco­pische kenmerken ontleent.
• datum van minimale houdbaar­heid
  (twee jaar na oogstdatum).
• identificatie van de partij (lotnummer)
  waartoe het levens­middel behoort, behalve als de datum van minimale houdbaar­heid duidelijk ten minste de dag en de maand omvat.
• netto hoeveelheid = gewicht honing zonder verpakking:
  bij het gewicht moet uitdrukkelijk netto of ‘e’ vermeld worden (bijvoorbeeld: netto 500 g of e 500 g, waarbij ‘e’ staat voor de netto hoeveelheid).
• naam en adres van de imker.
• land (of landen) van oorsprong waar de honing is vergaard.
• bewaaromstandigheden:
  droog, donker en bij een temperatuur lager dan 15 °C bewaren.
  

Opmerking: er hoeft geen lijst met samenstellende stoffen (druiven­ suiker, vruchtensuiker, vitamine C, …) op het honingetiket te worden vermeld daar honing beschouwd wordt als bestaande uit een enkel ingredient, namelijk honing.

Besluit

In toepassing van de nieuwe Belgische wetgeving, met ingang van 1 januari 2005, worden bij verkoop van honing aan een eind­verbruiker minimum volgende gegevens op het etiket vermeld:

–HONING –e-gewicht uitgedrukt in g; –naam en adres van de imker; –geoogst in Belgie op dag-maand-jaar; –ten minste twee jaar houdbaar; –donker, droog en bij een tempe­ratuur lager dan 15°C bewaren.

 

Honing zo verkopen, kan niet meer