Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 99
Jaar: 2013
Maand: Juli-Augustus
Auteurs: A. Schotanus
VITA’S ZWERMLOKKERS
Vita-Europe Ldt is een Engels farmaceutisch concern dat zich o.a. toelegt op de productie en de wereldwijde verspreiding (*) van middelen die de gezondheid van de bijen moeten ondersteunen. Zo ontwierp deze firma bijv. de testkit waarmee snel, eenvoudig en accuraat Amerikaans vuilbroed kan gedetecteerd en geïdentificeerd worden. (*) Daarnaast legde zij ook de basis voor de bestrijdingsmiddelen tegen de varroamijt en de wasmot en ontwikkelden zij speciale voedingsupplementen voor het bijenvolk.
Zeer recentelijk stelden zij hun nieuwste realisatie voor: de Vita-zwermlokker. Wetenschappers (*) slaagden erin duidelijk het succes aan te tonen van dit nieuwe hulpmiddel bij de bedrijfsvoering in de bijenteelt. Bovendien onthulden zij daarmee een fascinerend nieuw aspect in het gedrag van de honingbij. Vita’s honingbijzwermlokkers werden voor het eerst geïntroduceerd in 2011. Sindsdien worden zij wereldwijd verspreid en worden zij onthaald als een eenvoudige en goedkope manier om zwermen van honingbijen aan te trekken naar specifieke locaties.
Zij helpen de imker in het beheer van zijn bijenvolken en geven hem het uitzicht op een grotere honingoogst. De lokkers kunnen voorkomen dat zwermen op een
onaantrekkelijke of een moeilijk bereikbare locatie zouden nederzetten. Bovendien is het attribuut de eenvoud zelve: de lokkers lijken zowat op kleine neus of zakdoekjes, met dat onderscheid dat Vita’s lokkers gedrenkt zijn in plantaardige essentiële olies. Het doekje zit opgeborgen in een foliezakje en een verpakking bevat tien zulke zakjes.
De onderzoekers toonden aan dat de Vita-zwermlokkers hoogst effectief zijn; zij slaagden erin om tussen 60 en 90 % van de zwermen aan te trekken op een proefstand met 40 gezonde bijenvolken. De lokkers hadden het meest succes wanneer ze aangebracht waren op enkele meters van de oorspronkelijke kolonies. De vorsers ontdekten ook een fascinerend onderscheid in het gedrag van de voorzwermen aangevoerd door de oude koningin enerzijds, en de nazwermen aangevoerd door één of meerdere maagdelijke koninginnen anderzijds.
De nazwermen werden aangetrokken tot de lege kasten, waarin op een leeg raam een lokdoekje was aangebracht, of waarvan de wanden met het doekje waren ingewreven; de aangelokte nazwermen startten onmiddellijk met de opbouw van een permanent nest (zie A en B). De voorzwermen daarentegen, werden aangetrokken tot de lokkers die op een boomtak waren geprikt; pas later maakten zij aanstalten om zich naar een definitieve nestsite te verplaatsen (zie C en D).
Dr. Max Watkins, technisch directeur van Vita-Europe, zei: ‘We zijn natuurlijk opgetogen dat deze rigoureus doorgevoerde wetenschappelijke experimenten onze verwachtingen en veronderstellingen bevestigd hebben; meer nog: zij hebben onze initiële evaluatie van de effectiviteit van Vita-zwermdoekjes ruimschoots overtroffen.’
De gemakkelijk te hanteren lokkers verschaffen de imker een bedrijfsinstrument dat vele positieve mogelijkheden biedt; het kan uiteindelijk leiden tot een grotere honingopbrengst, omdat het totale arbeidspotentieel van het bijenvolk niet verloren gaat op het kritieke moment van het jaar. Het feit dat de lokkers de bijenzwermen binnen de bijenstand kunnen houden, maakt toch een grote bonus uit voor de imkers. Dr. Watkins vervolgde: ‘Het onderscheid in zwermgedrag tussen voor- en nazwermen is fascinerend: het werd voordien nog nooit vastgelegd in de wetenschappelijke literatuur.
Het verschijnsel dat voorzwermen aanvankelijk ertoe neigen vooreerst in een boom te verzamelen alvorens een definitief onderkomen te zoeken, terwijl de nazwermen bereid zijn om meteen te beginnen bouwen aan een nieuwe woonst, zal ongetwijfeld leiden tot verder onderzoek; dat zou behoorlijk wat informatie kunnen verschaffen aan de imkers m.b.t. het beheer van hun bijenvolken.’ Noten: * Het wetenschappelijk rapport: ‘Attraction and direct establishment of primary and secondary honey bee swarms using swarm-tissue sachets’ by Dr. Alexandros Papachristoforou and Konstantinos Ilanidis, werd gepubliceerd in IBRA’s Journal of Apicultural, Research. – vol. 52- issue 2 – pp. 8-11. Het kan vrij online geraadpleegd worden.
* Verdere informatie op www.vita.europe.com
* Invoerder voor België: Bijenhofbvba – zie laatste pag.Maandblad.
* Voor een beschrijving van de testkit voor het opsporen en identificeren van vuilbroed, zie: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond, 2004 – mei – pp. 10-12.