Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 104
Jaar: 2018
Maand: mei
Auteurs: dr. Pia Aumeier

DE ZWERM IS IN DE EMMER…*

De zwerm is in de emmer, en daar zit hij goed. In de meimaand flakkert in zowat een derde van de volken de voortplantingsdrift op en heel wat imkers krijgen met zwermen af te rekenen. Vangen van zwermen kan heel eenvoudig zijn en veel onnodig werk kan nagelaten worden.

 
Men zegt
•    Om een zwerm te kunnen vangen, moet hij  vooraf met rook en water ingetoomd worden.
•    Professioneel een zwerm vangen is enkel mogelijk met een technisch uitgekiende zwermkist.
•    Je moet urenlang wachten vooraleer de zwerm in een kast onder te brengen,  dat kan pas in de late avond of na drie dagen kelderarrest.
•    Om de bouwlust te onderhouden moet je een zwerm dagelijks vloeibaar voeder toedienen.

Het alternatief
•    Gesofistikeerde  zwermkisten en andere attributen zijn helemaal niet nodig. Een honingemmer van 25 kg (beter 40 kg) met deksel en een koninginnenrooster zijn voldoende. Iedere ongevaarlijk bereikbare zwerm wordt met een kordate,  krachtige ruk aan de tak in de emmer gemikt.
•    Het voorafgaand besproeien met water  kan geen kwaad, maar is niet essentieel. Het gebruik van rook is echter contraproductief. Wie met een borstel probeert de laatste bij in de emmer te krijgen, moet niet verbaasd zijn als hij/zij wordt gestoken. Achterblijvers komen wel vanzelf  in de emmer met de hulp van waaierende bijen op de emmerrand, die met geurstoffen roepen: Kom hier, we hebben de koningin gevonden! Lokmiddelen werken een stuk minder goed.
•    In de directe omgeving van de vangplaats – in de schaduw – wordt de emmer opgesteld, bedekt met een koninginnenrooster, een steen en het schuin geplaatst deksel (in die volgorde). Meestal na  één uur hangt de volledige zwerm eendrachtig aan het rooster in de emmer.
•    Is het vangen van de zwerm mislukt en zijn alle bijen teruggekeerd naar de koningin, dan krijg je een tweede kans om de zwerm te vangen.
•    De zwerm kan onmiddellijk uit de emmer in een kast gehuisvest worden en naast het afgezwermde volk geplaatst worden. Verwijder het deksel en de steen, zet de emmer met rooster met een klap neer en schudt de bijen zwierig in de kast. Als je vooraf een wasraam langs beide kanten van de kast plaatst en de centrale ramen wegneemt, heb je plaats om de bijen in te schudden en hebben de bijen de mogelijkheid om zich rustig achter de wasramen te verbergen. Als je de ramen onmiddellijk terughangt, bouwen de bijen reeds in de eerste nacht één of twee wasramen uit.
•    In een drachtarme omgeving of bij slecht weer is eenmalig voederen met twee of drie liter suikerwater voldoende.  Bij goede dracht en mooi weer zorgen zwermen wel voor zichzelf: ze  beschikken immers over een schare vliegbijen.
•    Een week na het inkwartieren kun je een voedercontrole doen  en de bijen dan gelijktijdig behandelen tegen de varroamijt. Hiermee sla je twee vliegen in één klap: voedercontrole en varroabehandeling. Besproeien  met  melkzuur (15%, twee of drie sproeiwolken per raamzijde), werkt  kort voor het sluiten van het broed efficiënt tegen de varroamijt en zonder reststoffen.

Nog eenvoudiger
In plaats van een emmer kan men ook een roosterbodem met romp gebruiken om de zwerm in af te slaan.  
Korte autoritten zijn met een zwerm in een emmer mogelijk. Het koninginnenrooster wordt met een reisriem op de emmer vastgesjord en het geheel vastgeklikt  op een zitplaats met de autogordel. In een kast is het risico op verhitting echter kleiner.

*Het artikel is verschenen in het aprilnummer van Deutsches Bienen-Journal van 2009 onder de titel ‘Der Schwarm ist im Eimer…’. Met dank aan dr. Pia Aumeier  voor het verlenen van haar toestemming het artikel te publiceren in het maandblad.