Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkerbond
Jaargang: 96
Jaar: 2010
Maand: oktober
Auteurs: Wilfried Ramon

PROPOLIS DEEL 2

In het vorige deel zagen we op welke planten de bijen propolis oogsten en welke de eigenschappen zijn van dit veelzijdig bijenproduct. In dit tweede en laatste deel beschrijft de auteur een aantal toepassingen en levert ons enkele recepten waar we zelf mee aan de slag kunnen.

Propolistinctuur

Dit is een oplossing van zuivere propolis in alcohol van 70°. De propolis concentratie kan gaan van 10% tot 30%. We bieden tinctuur steeds aan in een donkerbruin flesje met een pipet. Dat verzekert een beter bewaring van het product en verhoogt het gebruikscomfort van onze klanten. Toepassingen. We gebruiken tinctuur in het algemeen bij infecties:

• acne. We deppen de jeugdpuistjes ’s avonds met een in propolistinctuur gedrenkt wattenstaafje en wassen de plekjes ‘s anderendaags weg met ontsmettingsalcohol. Het resultaat is verbluffend.

• wonden. In plaats van iso-betadine en andere ontsmettingsmiddelen gebruiken we zuivere propolistinctuur. Als dat te fel irriteert, kunnen we een honingmengsel gebruiken, zie hiervoor de kolom hiernaast.

• keelontsteking. We gaan hiervoor plat liggen. Zo wordt de keelholte rondom beter ontsmet. We laten nu een half pipetje tinctuur ter hoogte van de keel leeg druppelen. In de loop van de dag regelmatig en naar wens te herhalen.

• splinters. Propolistinctuur helpt splinters verwijderen.

• inwendig gebruik. Preventief en ter ondersteuning van ons afweermechanisme kunnen we per dag een tiental druppels onverdund innemen. We kunnen de tinctuur desgewenst ook verdunnen met water. We roeren het geheel heel langzaam, anders trekt de tinctuur in het water samen tot een soort kauwgom. Als het goed is, verkrijgen we een melkachtige vloeistof, geschikt voor inname.

Propolistinctuur vermengd met honing

We nemen een soeplepel fijn gekristalliseerde streekhoning en mengen er tien tot twintig druppels propolistinctuur doorheen. Toepassingen:

• bij oorontsteking. We vullen de gehoorgang met het honingmengsel en stoppen hem af met hydrofiele watten. Goed warm houden.

• bij keelontsteking. Zie hiervoor ook bij het gebruik van de zuivere tinctuur. We laten regelmatig een half theelepeltje honingmengsel smelten in de mond. Wie geen honing lust, kan de zuivere tinctuur op een stukje brood druppelen en daarop goed kauwen.

• verzweringen. Propolis werkt heel goed door contact. De huid vormt hierbij een barrière. Als er reeds een opening is, remt propolis de ontsteking heel snel.

Gebruik nooit zuivere propolistinctuur bij oog- en oorinfecties. Het alcoholpercentage is te hoog en veroorzaakt ondraaglijke pijn en zelfs schade. Gebruik in de plaats hiervan een sterk verdunde waterige oplossing (zie paragraaf ‘Propolistinctuur in gedestilleerd water’) hierna.

 

Propolistinctuur in gedistilleerd water

We mengen 10 ml propolistinctuur 30% met één soeplepel honing, roeren het geheel innig en voegen intussen gedestilleerd water toe tot we 100 ml oplossing verkrijgen. Deze oplossing of suspensie is troebel en bevat nog ongeveer 7% alcohol en 3% propolis. Ik geef hiervoor enkele toepassingen:

• mondspoelmiddel. We gebruiken de verdunde oplossing als spoelmiddel tegen zowel bacteriële, virale als schimmelinfecties, zoals stomatitis, aften, tandvleesontsteking, …

• ooginfecties. We vullen een kom met gekookt water en voegen er een gelijke hoeveelheid van de reeds verdunde tinctuur aan toe.

• neusvalling. We gieten de verdunde tinctuur bij de fysiologische zoutoplossing in een verhouding van 1 bij 1.

• jeuk en huiduitslag. We deppen de huid met een oplossing van één deel verdunde tinctuur en één deel water.

Propolistinctuur in tandpasta

Tandpasta verrijkt met propolistinctuur heeft een ontstekingremmende werking bij bloedend tandvlees. Bloedend tandvlees duidt op een ontsteking.

Propoliszalf

Dit is een zalf op basis van bijvoorbeeld olijfolie en bijenwas. Hierbij vermengen we propolispoeder in verschillende verhoudingen. We noemen de zalf:

• ‘mild’, met 7% toegevoegd poeder;

• ‘medium’, met 12% poeder en

• ‘strong’, voor een toevoeging van 15% poeder.

We kunnen deze zalf gebruiken voor kwetsuren en brandwonden. Een fijn laagje zalf op de nog dunne huid, na herstel van het weefsel, verhindert het ontstaan van kloven. Als die er toch al zouden zijn, zorgt de propoliszalf voor een extra bescherming tegen infecties. We gebruiken propoliszalf ook als zonnebrandcrème, bij jeuk en huiduitslag, bij verhardingen op bijvoorbeeld de voetzool en tegen de zogenaamde tenniselleboog. We kunnen de zalf verder aanpassen tot een soort vaginale crème bij infectie door witte vloed (schimmel).

 

Het uittesten of toepassen van de hier vermelde recepten gebeurt volledig op uw verantwoordelijkheid. U kunt mij op geen enkele manier verantwoordelijk stellen voor nadelige lichamelijke gevolgen die zich zouden voordoen. In dit verband wijs ik erop dat een aantal personen allergisch is voor propolis. Eerst moet u controleren of dit het geval is. Breng hiertoe wat propolistinctuur aan op de huidplooi aan de binnenkant van de arm, ter hoogte van de elleboog. Wrijf de tinctuur open en wacht eventjes. Bij hevige jeuk en rood aanlopen van de huid, is er veel kans op allergie. Verwijder de tinctuur met wat ontsmettingsalcohol.

 

Propolmel

Propolmel bestaat uit 70% honing, 20% pollen en 10% propolis. Toepassing: Propolmel wordt hoofdzakelijk gebruikt als een versterkend middel. Het helpt bij de opbouw van de natuurlijke weerstand van het lichaam tegen infecties. Het heeft een antiseptische werking, stimuleert de klierwerking en harmoniseert zo ons lichaam.

Toxiciteit en dosering

Over het algemeen reageren mensen gunstig op propolis, maar sommigen zijn er allergisch voor (zie tekstkader). Verschillende proeven, zowel bij dieren als bij mensen, bevestigen dat het gebruik van propolis doorgaans geen gevaar inhoudt. Bij het gebruik van antibiotica werden er geen aanwijzingen tegen het gelijktijdig toepassen van propolis vastgesteld. Volgens Wiebe Braam (arts), zou de combinatie met antibiotica zelfs een versterkende werking hebben. Ook bij het toedienen van hoge dosissen gedurende langere periodes is er normaliter geen toxisch effect.

Enkele bereidingen

• Propolistinctuur

Oplossing 30%. We vermalen 180 gram diepgevroren propolis met een koffiemolen tot poeder. We gieten het poeder in een goed sluitende fles of bokaal en vullen aan met 400 ml consumptiealcohol van 70°. Goed en regelmatig schudden gedurende minstens een week, versnelt de oplossing van het poeder.

We gieten de oplossing, desnoods in verschillende stappen, in een katoenen filterzak boven een hoge, brede bokaal. We spoelen na met ± 50 ml alcoholoplossing van 70°. Het resultaat is een ± 400 ml propolistinctuur met ± 30% zuivere propolis.

Bij dit recept past een kanttekening. Sommigen gebruiken immers ook glycerine bij het bereiden van deze tinctuur. Hun argument hiervoor is dat vluchtige stoffen als oliën en harsen niet oplossen in water en eerder moeilijk in alcohol. Anderen zijn van mening dat alcohol van 70° daar evenwel toch toe in staat is en dat het gebruik van glycerine overbodig is. Hier zult u dus zelf een keuze moeten maken.

Ik wil hier ook nog even vermelden dat voor het bereiden van tinctuur alcohol van 70° de voorkeur verdient boven alcohol van bijvoorbeeld 90° omdat de eerst genoemde soort de getroffen bacterie efficiënter ontwatert, wat tot haar dood leidt.

Alcohol van 90° kunnen we herleiden tot alcohol van 70°. Stel dat we beschikken over alcohol van 90° en dat we 1 liter, 1000 milliliter dus, alcohol van 70° willen bekomen met een eindverhouding water/glycerine van 4/1. Als we het aantal milliliter water en glycerine gelijk stellen aan 1, bedraagt het deel water hierin 0,8 en het deel glycerine 0,2. De benodigde hoeveelheid water berekenen we dan als volgt: 0,8 x 1000 ml x (90-70)/90 dat is 178 ml. Voor de glycerine wordt dit: 0,2 x1000 ml x (90-70)/90= 44 ml. Nu kunnen we becijferen hoeveel milliliter alcohol van 90° we nodig hebben. Dat is: 1000 ml – 178 ml water – 44 ml glycerine of 778 ml.

• Propolissiroop

We brengen volgende stoffen in een bruine glazen bokaal met een inhoud van 3000 ml en schudden goed na elke toevoeging:

• Zelf basiszalf maken

Om een basiszalf te bekomen, warmen we 20 tot 30 g bijenwas en 80 g olijfolie op tot als alle was gesmolten is. We laten het mengsel afkoelen tot de oplossing troebel wordt en roeren tegelijkertijd stevig. We voegen de propolistinctuur toe aan een klein beetje zalf en vermengen dit tot een homogene pasta. Daarna voegen we de rest van de zalf geleidelijk aan toe. In de plaats van de tinctuur kunnen we ook het propolispoeder gebruiken. Voor wat betreft de verhoudingen, zie het recept voor de propoliszalf enkel paragrafen terug.

• Propolis gezondheidsdrankje

We mengen 100 ml propolistinctuur, 250 g honing en 250 ml water. Om de smaak te versterken, kunnen we volgende kruiden toevoegen naar smaak: vijf kruidnagels, twintig korianderzaadjes, enkele snuifjes kaneel en een vijftal jeneverbessen. Dit drankje is in Duitsland bekend onder de naam Imkermeister.

Literatuurlijst

• ‘Heilwerte aus dem Bienenvolk’, Edmund Herold, Imker Freund Bücher, Ehrenwirth Verlag. München.

• ‘Natural Medicine from Honey Bees’, Jacob Kaal, Kaal’s Printing House.

• ‘Apitherapie’, Jacob Kaal, Kaal’s Printing House.

• ‘De geneeskracht van bijen’, Paul Uccusic, J.H.Gottmer- Haarlem,.

• ‘De geneeskracht van propolis’, Wiebe Braam, La Rivière & Voorhoeve, Kampen, 1987.

• ‘Propolis, a review’, E.L.Ghisalberti, Beeworld, 1979.

• ‘Propolis, identification des constituants’, M. & R. Vanhaelen, La Belgique Apicole, 1979.