Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 103
Jaar: 2017
Maand: juli-augustus
Auteur : Frans Maenhout

OVER GIFTIGE PLANTEN EN HONING

In oktober 2016 gaf pr. dr. De Cleene in de regio een voordracht over giftige planten. Pr. Marcel De Cleene, plantenfysioloog en auteur van het boek ‘Risicoplanten voor dieren’ is een autoriteit op gebied van giftige planten. Uit mijn studententijd weet ik nog dat een takje palm (buxus), zelfs gewijde palm, dodelijk is voor varkens, vergiftigingen door taxus heb ik meerdere keren vastgesteld bij paarden en runderen en ook een geval van sterfte van een lot kalveren na het eten van biologisch hooi dat jacobskruiskruid bevatte, heb ik meegemaakt. Als imker ben ik nu meer geïnteresseerd in planten met giftige nectar.

 
Giftige nectar
Op die avond leerde ik dat ook nectar van de giftige planten, oleander, rododendronsoorten, de blauwe monnikskap en van jacobskruiskruid giftig is.
De oleander is bij ons slechts een terrasplant die als drachtplant voor de bijen niet van belang is.
Omdat rododendron, zowel qua stuifmeel als qua nectar, voor de bijen weinig interessant is, zal dat in België geen probleem vormen voor de honing. Blauwe monnikskap, een zeer giftige ranonkelachtige uit het hooggebergte, zal voor onze honing ook geen probleem vormen.

2017 35 1
Anders is het gesteld met jacobskruiskruid, een composiet die zo genoemd wordt omdat ze bloeit rond de naamdag van St.-Jacob (25 juli), maar ze bloeit ook vroeger en later. Het is de waardplant voor de prachtige zwart-oranje gestreepte rups van de nog mooiere rood-zwarte jacobsvlinder. Jacobskruiskruid komt in veel (Nederlandse) natuurgebieden massaal voor en wordt door de bijen wel bevlogen. Alle delen van de plant, ook de nectar, bevatten giftige pyrrolizidinealkaloïden, die zowel bij mens als dier onherstelbare leverdegeneratie en zelfs leverkanker kunnen veroorzaken. Daarom raadt pr. De Cleene in zijn boek aan om geen bijenvolken te plaatsen bij jacobskruiskruid.

Biologische honing
Omdat ik wilde weten of de gecertificeerde Nederlandse biologische honing mag afkomstig zijn van jacobskruiskruid, zocht ik informatie over de Nederlandse biologische honing.
Bij de voorwaarden voor certificatie vond ik geen beperking in verband met jacobskruiskruid, maar ik leerde wel de volgende regels kennen om te kunnen in aanmerking komen voor de productie van biologische honing:
1. In een straal van 3 km moet meer dan 50% van de oppervlakte bestaan uit natuurlijke of biologische vegetatie.
2. Kasten moeten van hout zijn; kunststofkasten of kasten van gelijmde multiplexplaten zijn niet toegelaten.
3. Synthetische verf ter bescherming van het hout is niet toegelaten.
4. Er mag uitsluitend biowas gebruikt worden voor het maken van waswafels.
5. Er moet bijgevoederd worden met honing of met biologische suiker.
6. Knippen van een vleugel van de moer is niet toegelaten.
7. Behandelen van de varroamijten moet gedaan worden met natuurlijke middelen.
8. Daarbij komen inspecties: flitsinspecties, herinspecties, gerichte inspecties, keteninspecties en monsternames.
9. Verplichte administratie, informatieplicht, traceerbaarheid enz.
10. Lijst met toegelaten pesticiden.
Wat wel interessant is voor de bio-imker: Nederlandse biologische heidehoning is te koop aan 7,55 € per 300 gram of meer dan 25 € per kg en biologische paardenbloemhoning aan meer dan 20 € per kg.
Waarschijnlijk zal er tussen de biologische heidehoning en de gewone honing die op dezelfde heide kan geoogst worden geen verschil zijn, maar zolang de vraag van de naïeve consument naar biologische honing groter is dan het aanbod, mag de bio-imker zonder blozen voor een zelfde product een dubbele prijs rekenen.
Er is dus een toekomst voor imkers die kunnen leven met regelneverij en muggenzifterij.

2017 35 2