HET SCHEPPEN VAN BIJENZWERMEN

Onze bijen hebben het moeilijk. Parasieten zoals de Varroa-mijt, vervuiling van het milieu en gebruik van pesticiden, een tekort aan voedselbronnen, klimatologische veranderingen.., waarschijnlijk zijn zij (deel van) de oorzaken voor de grote bijensterftes die we de afgelopen jaren waargenomen hebben bij heel wat imkers. Dit zorgt ervoor dat bijen iets kostbaar geworden zijn en bijenzwermen dus zeer geliefd door imkers. Daarom is het van belang om bijenzwermen te scheppen en er imkers gelukkig mee te maken.
In de praktijk doet de brandweer beroep op een imker om bijenzwermen te nemen. Maar het is goed dat de brandweerlui die de imker bijstaan weten hoe een zwerm moet worden gepakt. En misschien kan in de toekomst een systeem uitgedacht worden waarbij de brandweer zelf de zwerm neemt (als ze dan toch in de buurt zijn) en dat vervolgens een imker die zwerm komt ophalen.
Hoe ga je nu te werk? Een ideale zwerm hangt één á twee meter boven de grond aan een dun takje en mooi geconcentreerd. Vaak zullen zwermen hoger hangen, niet aan een tak, maar aan een vast object of zich in een holte of moeilijk bereikbare plek bevinden.

De voorbereiding is alleszins hetzelfde
Trek beschermende kledij aan (kapruin, handschoenen, dichte schoenen of laarzen en
een lange stevige broek)
plaats een plank op de grond, in de nabijheid van de hangende zwerm
leg op de plank een doek die je later rond de korf kan wikkelen en dicht makenleg daar een baksteen op.

Het scheppen van de zwerm
Hou de strokorf vlak onder de zwerm of zodat de zwerm reeds deels in de korf hangt. Doe dit voorzichtig, zonder de bijen op te schrikken.
Hou met één hand de korf vast en schud met de andere hand een paar keer aan de twijg. Doe dit plots en krachtig, zodat de bijen in de korf vallen. Wees daarbij op je hoede voor het plotse gewicht dat in de korf terecht komt! Dit kan oplopen tot een tiental kilogram!
Als het grootste deel van de bijen in de korf zit ga je behoedzaam naar klaargelegde plank. Draai zeer langzaam de korf om. Als je dit langzaam doet, zullen de bijen in een massa over elkaar rollen maar niet gaan opvliegen. Plaats de korf rustig op de plank en zodanig dat de rand ook deels op de baksteen staat.
De bijen zullen eerst massaal uit de korf komen, maar al snel rechtsomkeer maken en terug in de korf gaan. Waarbij ze sterk met de vleugels wapperen en een geur verspreiden die ook de andere zwermbijen naar de korf zal lokken. Als je alles een tijdje laat staan zullen alle bijen zich in de korf bevinden. Zij aanzien dit als hun nieuwe woonst.

De afwerking
De bijen moeten nog in hun definitieve kast op hun uiteindelijke locatie geraken. Wacht daarvoor tot ‘s avonds, wanneer de bijen bijna niet meer vliegen.
Haal de baksteen rustig vanonder de korf.
Sluit de doek rond de korf goed af (bijendicht) en transporteer de korf naar haar bestemming.
Open de kast waarin de bijen moeten komen en verwijder alle raampjes behalve de twee buitenste.
Haal de doek voorzichtig van de korf en schud de bijen in de nieuwe kast. Doe dit krachtig en kordaat. Plaats vervolgens de raampjes terug in de kast en sluit af. Opnieuw zullen de bijen aan het vlieggat staan wapperen om al hun vriendjes in de kast te verzamelen!

Mogelijke problemen
Enige ervaring met het nemen van zwermen is zeker handig en zal de slaagkans verhogen. Wanneer je immers de zwerm onvoldoende afschudt en de koningin zit niet mee in de korf, dan zullen alle bijen zich opnieuw rond de koningin verzamelen. Dan kan je herbeginnen zodra de bijen opnieuw rustig zijn.

Moeilijke locaties:soms is de zwerm onmogelijk in een korf te schudden. Dan is het soms mogelijk de bijen in de korf te lokken door de korf boven de bijen te plaatsen. Met wat geluk kruipen de bijen naar boven en kan je vervolgens de bijen en de korf verhuizen.

Indien de bijen tegen iets hangen wat niet kan afgeschud worden (bv. een muur), dan kan je de bijen in de korf scheppen. Met de handen, of een grote lepel, voorzichtig hoeveelheden bijen in de korf brengen.