Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 102
Jaar: 2016
Maand: januari-februari
Auteurs: dr. Pia Aumeier

BEROKERS: KEUZE EN ONDERHOUD*

Op je gemak aan de bijen werken veronderstelt een beroker. Een goede beroker maakt het leven gemakkelijk voor bijen en imker en is zijn vrij hoge prijs van ongeveer 60 euro meer dan waard.

Keuze
Wie problemen heeft om zijn beroker in gang te krijgen moet zich geen zorgen maken over de wijze van aansteken of de gebruikte brandstof. Wellicht ligt het aan de beroker zelf.
Moeilijk aan te steken berokers werken op de zenuwen. De meeste hedendaagse goedkope berokers doven uit indien de blaasbalg tien minuten niet gebruikt wordt. Wanneer de beroker zijn werk niet doet grijpen ook ervaren imkers naar andere mogelijkheden zoals kruidnagelolie, Fabi spray of water. Deze stoffen schrikken de bijen af, maar zijn nadelig voor de honing en gezondheid van de imker.
Gebruik de koning onder de berokers: een Dadant beroker. Het aansteken duurt minder dan 30 seconden. Hij brandt bijna met ieder materiaal, en dat blijvend, zonder gebruik van de blaasbalg. Ook voor een beperkt aantal volken is hij geschikt. Zijn blaasbalg uit glad leder is weerbestendig en verdraagt het kuisen van de beroker met een bunsenbrander of spatten van natronloog. Anders als de meeste andere modellen heeft hij geen uitneembaar rooster. Een uitneembaar rooster kleppert bij het gebruik, valt er uit bij het leegmaken en belemmert de luchttoevoer, met als gevolg het gebruik van brandstarters, lange aansteektijden en voortdurend gebruik van de blaasbalg. Wanneer men het vuur niet voortijdig laat verstikken, brandt de Dadant beroker zolang tot alle materiaal is opgebrand.

Aansteken

• De koude beroker leeg maken. Het onvolledig verbrande materiaal niet weggooien, maar bewaren voor hergebruik. Let bij de aankoop van de beroker dat de bovenrand op min of meer dezelfde hoogte is als de bovenzijde van de blaasbalg. Met behulp van de imkerbeitel kan men dan gemakkelijk een vast gekleefd deksel openen.
• Een kleine hoeveelheid licht ontvlambaar materiaal, zoals papier, eierkarton of houtwol, aansteken en in de lege beroker brengen. Door de uitstekende beluchting laait het vuur op ook zonder het gebruik van de blaasbalg.
• Nu lang brandend materiaal opleggen. Zowel gras, dennenappels of naalden, bladeren, boomschors of vermolmd hout, haksel, onbehandeld zaagsel of schaafsel, pellets, stro, boerenwormkruid, kruidenmengsels, appeldroesem, afval van koolzaad of mais, tondelzwam, olijfpitten, kranten of eierkartons … alleen autobanden produceren geen gepaste rook. Hennepstrooisel, gebruikt in dierentuinen, of spanen van harsarme loofbomen beperken de roetvorming. Maar niets verbrandt roetvrij. Het bij het leegmaken verwijderde, reeds licht verkoolde, materiaal brandt ook bijzonder goed. Uiteindelijk speelt het geen rol welk materiaal wordt gebruikt; in de Dadant beroker vat alles snel vuur. Vijf tot tien bewegingen met de blaasbalg zijn voldoende om het vuur te laten doorbranden.
• Ook zonder gebruik van de blaasbalg rookt de beroker stevig. Als men de rookontwikkeling wil beperken legt men de beroker even op zijn zijde.
• Op het einde van de werkzaamheden de beroker niet leegmaken, wegens brandgevaar, maar de uitgang in het deksel afsluiten met gras, doek of iets dergelijks. Het vuur verstikt in een paar minuten.

Onderhoud
Niets verbrandt roetvrij. Onvermijdelijk hangen reeds na korte tijd teerachtige verbrandindingsresten aan de binnenzijde van de beroker. Deze resten laten zich niet eenvoudig mechanisch verwijderen. Met toenemende dikte verhinderen zij het gemakkelijk openen van het deksel in koude toestand. Het roet kan verwijderd worden door:

• Het maken van 5% natronloog in een kleine emmer (bijvoorbeeld 5 liter leidingwater en 250 g bijtende soda toevoegen in kleine hoeveelheden (opgepast bijtend!).
• De roker in de emmer leggen zodanig dat de blaasbalg uit leder niet nat wordt.
• Na één dag zijn de verbrandingsresten aan de randen opgelost en laten zich gemakkelijk verwijderen met een imkerbeitel (handschoenen dragen!).
• Wie drie dagen geduld heeft, vermijdt moeizaam schraapwerk. De opgeloste verontreinigingen en korsten laten zich nu gemakkelijk uitspoelen.
• De resten van natronloog verwijderen. Vooral opletten dat de blaasbalg niet nat wordt of met water wordt gevuld.
• Het vervuilde natronloog en spoelwater, door de aanwezige schadelijke stoffen, naar het containerpark brengen.
• Het is ook mogelijk de roker te reiningen enkel met leidingwater, maar dit is tijdrovend en vraagt veel schraapwerk.

*Bovenstaand artikel is de samenvoeging van twee artikels. Het eerste artikel is ‘So qualmt es richtig’ van dr. Pia Aumeier en verschenen in Deutsches Bienen-Journal van mei 2012. Het tweede artikel is ‘Rauch frei’ van dr. Pia Aumeier en dr. Gerhard Liebig en verschenen in DBJ van maart 2010. Met dank aan beide auteurs en de redactie van DBJ voor de toelating om beide artikels te publiceren in het maandblad.