Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 92
Jaar: 2006

Maand: November
Auteurs: Prof. Dr. Ir. Octaaf van Laere

ZUREN EN ALKALI BIJ ZIEKTEBEHEERSING

Inleiding

De bijenteelt maakt deel uit van een leefwereld die, naarmate de tijd en de jaren in de vorige eeuw hun gang zijn gegaan, steeds verder verwijderd ligt van het ongeschonden natuurlijk milieu, dat in de loop der evolutie gedurende miljoenen jaren is tot stand gekomen.

De voelbare ingreep van de mens in deze leefwereld dateert van recente tijden en heeft slechts in de laatste decennia alarmerende proporties aangenomen, niet in het minst de gewassen die voor de bijen als voedselbron een onmisbaar element vormen.

Dit algemene beeld van natuurlijke evolutie en het ingrijpen door de mens is volkomen van toepassing op de bijenteelt, niet alleen met betrekking tot de toegepaste be­drijfsmethodes, maar bovendien en in sterke mate in verband met alle aspecten van de omgeving waarin de bijenkolonie zich bevindt.

Een punt moeten we goed onder ogen houden met betrekking tot het in stand houden van de bijengezondheid: een kunstmatige ingreep tegen een bepaalde parasiet of ziekteverwekker kan de conditie en het weerstands­vermogen van de bijenkolonie ten overstaan van andere parasieten of ziekteverwekkers zodanig beïnvloeden, dat we met het verwijderen van een probleem een tweede probleem in het leven roepen, dat even groot of nog groter kan zijn.

Doeltreffende nestconditionering

Diverse bacteriën of parasieten die in een bijenkolonie samenleven, reageren veelal op verschillende wijze ten overstaan van uitwendige invloeden. Met betrekking tot de conditionering van de bijenkolonie  werd
experimenteel vastgesteld dat het verstrekken van een suikeroplossing met een zuurtegraad pH = 5,0 – 6,0 de ontwikkeling van nosema onderdrukt en in het algemeen de bacteriële ontwikkeling ondersteunt.

Het voederen van een suikeroplossing met pH = 9,0 heeft echter een duidelijk positieve invloed op de nosema‑ontwikkeling. Dit werd herhaaldelijk onderzocht en het is in praktijkomstandigheden gebleken dat in een alkalisch midden de middendarm in een zo korte tijdspanne totaal is aangetast dat de aangetaste bij afsterft vooraleer de parasiet tot massale sporevorming is overgegaan.

De parasiet doodt zijn gastheer te vroegtijdig om zichzelf in een populatie in stand te houden. Dit is met betrekking tot een gelijktijdige benadering van het probleem van de nosemose en het Amerikaans vuilbroed van uitzonderlijke betekenis. Het stemt dus ook tot nadenken bij het gebruik van zuren tegen de varroase.

Dosering

Als wintervoeding voegen we 100 ml alkali-oplossing toe aan 8 liter geconcentreerde suikeroplossing (2 kg suiker / 1 liter water). Willen we een in de raten bestaande voorraad aanvullen, dan verdient het aanbeveling 100 ml alkali-oplossing toe te voegen aan 3 liter suikeroplossing.

We raden de imkers aan volgende oplossing te maken: [(20 g natriumhydroxide + 20 g kaliumhydroxide) + water tot 1 liter]. Opgelet: dit is een bijtende, huidirriterende oplossing.

Van deze oplossing 100 ml toevoegen aan 8 liter geconcentreerde suikeroplossing. Deze oplossing gebruiken, zowel voor bijvoedering, prikkel­voedering als wintervoedering. Houd er wel rekening mee dat we in onze streken met deze methoden, die uit Rusland komen, nagenoeg geen ervaring hebben.

We moeten dus voorzichtig te werk gaan en deze wijze van voedering niet ineens op een groot aantal kolonies toepassen. Bij de aldus behandelde kolonies zullen we de toestand van het broednest en de algemene activiteit grondig observeren en vergelijken met de niet behandelde kolonies. Nadelige invloeden zijn weinig waarschijnlijk, maar elke imker zal hier vanzelfsprekend op eigen risico handelen.

Tenslotte

• Reinig alle kastonderdelen en materialen met een alkalische oplossing.

• De ontwikkeling van de verwekker van Amerikaans vuilbroed wordt al in de voordarm en de honingmaag sterk afgeremd. Geen overdracht van pathogene bacteriën naar de larven bij de voeding.