Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 101
Jaar: 2015
Maand: april
Auteurs: dr. Pia Aumeier, dr. Gerhard Liebig

AAN HET WERK, MEISJES!*

Hoe motiveert men in het voorjaar de werksters de honingzolder te gebruiken?
Vele volken bouwen niet in de opgezette honingzolder, maar doen dat liever in de bodem of slagen de honing op in de bovenste broedkamer. Wildbouw geeft bijkomend werk en het broednest laten verhoningen bevordert de zwermlust.

De gebruikelijke methode
Er zijn een groot aantal goed gemeende raadgevingen om opgezette honingramen snel te laten aannemen. Afhankelijk van de raadgever worden open of gesloten broedramen met of zonder opzittende bijen naar de honingzolder verhuisd. Als alternatief wordt aanbevolen uitsluitend reeds bebroedde ramen te gebruiken . Ook wordt de honingkamer graag met een verleidelijke honingoplossing besproeid. Een omwisseling van de twee broedkamers, vóór het opzetten van de honingzolder, zou het broednest verbreken en de weg naar boven openen. Anderen plaatsen het koninginnenrooster pas nadat de bijen de honingramen hebben aangenomen. Ook het ogenblik van de uitbreiding is zeer belangrijk. Het vroeg plaatsen van de honingzolder zou de temperatuur in het broednest laten dalen en de ontwikkeling van het volk nadelig beïnvloeden. Klinkt allemaal logisch, maar is het niet.

Het alternatief
Voor wie zich bevrijd heeft van overgeleverde wijsheden is iedere uitbreiding eenvoudig. Reeds 20 jaren is wetenschappelijk aangetoond dat het vroegtijdig uitbreiden van volken, ook zwakke, niet nadelig is, daar bijen niet het interne van de kast verwarmen maar enkel het broednest. Daarom wordt de tweede broedkamer bij volken die op één broedkamer overwinterd hebben steeds bij het begin van de wilgenbloei opgezet, onafhankelijk van het weer en volksterkte, en bij het begin van de kersenbloei de honingzolder met koninginnenrooster. Tezelfdertijd wordt in de bovenste broedkamer een leeg darrenraam gehangen naast een randraam. Ieder nieuwe kamer wordt voorzien van wasramen en met, indien beschikbaar, in het midden twee tot vier niet bebroedde uitgewerkte ramen. Door vroegtijdig en royaal uit te breiden wordt wildbouw in de bodem vermeden en het darrenraam trekt het broednest naar de bovenste broedkamer.

Liever beneden blijven
Maar wat doen indien zwakke volken volhardend beneden blijven. Wanneer het een guur voorjaar is deponeren bijen de honing graag aan de bovenste rand van de tweede broedkamer, zodat een barrière op de weg naar de honingzolder wordt gebouwd. Wie zijn bijen graag ziet verwisselt nu de broedkamers niet of hangt broedramen in de honingzolder. Het gevaar is groot dat het broednest afkoelt of de koningin in de honingzolder geraakt. Dat broedramen, door hun belasting met in vet oplosbare varroabestrijdingsmiddelen, niets in de honingzolder te zoeken hebben is waar, maar niet de hele waarheid. Wie Perizin, Bayvarol of thymol gebruikt belast zonder meer zijn honingramen. Bijen verplaatsen verontreinigingen met hun poten, zweten verontreinigde was en contamineren de honing door het tussentijds kort op te slagen achter het vlieggat, zoals onderzoek aan de universiteit van Hohenheim (Stuttgart) heeft bevestigd.

 

Fig. 1: Bij een honingbarrière tussen broednest en honingzolder worden lichte randramen in het midden van de honingkamer gehangen. De doorgang wordt verzekerd door een of twee wasramen in de broedruimte.
Fig. 2: Zeer zwakke volken worden kort voor de dracht onder en boven uitgebreid.

De weg vrij maken
Indien de bijen beneden blijven door de honing barrière in het broednest, kunnen zij snel geholpen worden. Lichte, broedvrije randramen uit de bovenste broedkamer worden in het midden van de honingzolder gehangen, vervolgens worden een of twee wasramen in het midden van het broednest gehangen. Hierdoor ontstaat een doorgang naar de honingzolder en wordt er snel gebouwd (zie fig. 1).
Volken die op het tijdstip van de wilgenbloei een klein broednest en weinig bijen hebben krijgen de tweede broedkamer niet bovenaan maar onderaan (zie fig. 2). Darrenraam in de bovenste broedkamer, koninginnenrooster opleggen, honingzolder opzetten en klaar. Hoewel zulke volken zwak zijn bewaren zij de honing direct op de juiste plaats, namelijk boven het broed.

Dr. Pia Aumeier, Dr. Gerhard Liebig

*)Bovenstaand artikel is verschenen in het april nummer van het Deutsches Bienen-Journal 4/2012. Met dank aan Dr. Pia Aumeier, Dr. Gerhard Liebig en de redactie van het DBJ voor het verlenen van de toestemming het artikel te publiceren in ons maandblad.