Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 102
Jaar: 2016
Maand: juni
Auteurs: dr. Pia Aumeier

OUDE RATEN ADIEU*

Oude ramen horen in de wassmelter en niet in het volk. In augustus kan raathygiëne met weinig ingrepen worden gerealiseerd. Raten die meermaals bebroed zijn, bevatten oude larvenvellen en uitwerpselen. Beide kunnen ziektekiemen bevatten en de volgende broedgeneratie besmetten.

De gebruikelijke methode
Ieder raam wordt stuk per stuk beoordeeld. Kan mijn hand achter het raam nog gezien worden? Wordt het raam gebruikt voor de winterzit of buiten het volk bewaard? Is ze donker, wordt ze gesmolten. Velen laten de bijen op donkere ramen overwinteren en verwijderen deze pas in het voorjaar. Maar dan zijn oude ramen dikwijls reeds bebroed. Reeds vanaf februari wordt stuifmeel opgeslagen, zodat het volk een seizoen langer op de oude raten moet overleven.

Het alternatief
De imker die imkert op twee broedkamers en het wegnemen van oude ramen integreert in de nazomerbehandeling, slaagt vijf vliegen in een klap. In een enkele stap kan hij/zij zijn volken eng zetten voor de winter, hun sterkte beoordelen, zwakke volken liquideren, hun steeklust beoordelen, een lege romp voor varroabehandeling en opvoederen opzetten en raatvernieuwing doorvoeren.

Zo doen we het
Na de laatste honingoogst, midden einde juli, wordt de moerrooster weggenomen en een geslingerde honingzolder wordt opgezet. Daarna wordt de varroaschuif in de roosterbodem geschoven, zodat na drie dagen de natuurlijke mijtenval kan beoordeeld worden. Wanneer er meer dan 10 mijten per dag vallen wordt onmiddellijk behandeld om het volk te redden. Vrij van dergelijke zorgen zijn degenen die het jaar daarvoor met overleg tegen de varroa behandeld hebben en van april tot juli darrenbroed hebben gesneden. Hier kunnen bijen en imker nog rustig wachten.
Midden augustus, ongeveer drie tot vier weken na de laatste honingoogst, wordt het kaf van het koren gescheiden: alleen volken die na het vliegen alle raamgangen bezetten en minstens over vijf raamgangen in de roosterbodem doorhangen worden overwinterd. Zij worden op twee rompen gebracht. Zwakkere volken worden verenigd.

Midden augustus zijn de bijen met hun krimpend broednest naar de bovenste broedkamer getrokken. De onderste broedkamer wordt nu boven geplaatst en alle ramen worden in het volk afgeklopt. De donkere, tweejarige broedramen zijn leeg en worden gesmolten. In een beperkt aantal volken zijn nog ramen met stuifmeel. Wanneer ze voor tenminste de helft met stuifmeel gevuld zijn, worden zij aan de rand van de onderste romp van het volgende volk gehangen.

Indien deze methode, zonder veel handgrepen en sorteerwerk, consequent wordt toegepast zijn ramen nooit ouder dan 2,5 jaar.
De bij het eng zetten ontstane lege romp wordt vooreerst gebruikt als verdampingsruimte voor de eerste mierenzuurbehandeling, dan als lege romp voor de voederemmer en uiteindelijk voor de tweede mierenzuurbehandeling. Daarna wordt de lege romp weggenomen en is het volk klaar voor de winter.

*Dit artikel is verschenen in Deutsches Bienen Journal van augustus 2010, onder de titel ‘Altlasten ade’. Met dank aan dr. Pia Aumeier en de redactie van DBJ voor het verlenen van de toestemming het artikel te publiceren in het maandblad.