Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond
Jaargang: 99
Jaar: 2013
Maand: Juni
Auteurs: Ellen Van Eynde

CASCADE IN DE IMKERIJ TER BESTRIJDING VAN DE VARROA

Varroase, we hebben er allemaal mee te maken. Het probleem dient op verschillende manieren aangepakt te worden en deze zijn zeker niet allemaal medicamenteus: genetica-kweekinitiatieven, pilootproject, hygiëne, biotechnische bestrijdingsmethodes en ten slotte diergeneesmiddelen. Maar hoe gaan we hier op een wettelijk toegelaten manier mee om? De biotechnische bestrijdingsmethodes omvatten de controle van het zwermen: gesloten darrenbroed uitsnijden in mei-juli (augustus), het wegnemen van het broednest, broedloze afleggers maken. Naast de biotechnische methodes kan de besmetting beneden de schadedrempel gehouden worden d.m.v. diergeneesmiddelen. Bij voorkeur dient de medicamenteuze behandeling voor alle bijenkasten tegelijk ingesteld te worden!

Status 31/08/2012

Zomerbehandeling (na de laatste slingerbeurt) van 15 juli t/m 31 augustus. Deze gebeurt in eerste instantie met diergeneesmiddelen op basis van thymol. Diergeneesmiddelen op basis van oxaalzuur kunnen in tweede instantie gebruikt worden, bijvoorbeeld wanneer er resistentie tegenover een thymolproduct wordt waargenomen of wanneer de voorwaarden om te behandelen met een thymolproduct niet voldaan zijn. Bijvoorbeeld: afwezigheid van broed (bij kunstzwermen), stootbehandeling of temperaturen die niet voldoen.

Er kunnen ook diergeneesmiddelen op basis van andere actieve stoffen (bijvoorbeeld: mierenzuur) gebruikt worden, maar dan net zoals bij diergeneesmiddelen op basis van oxaalzuur, slechts in tweede instantie, wanneer bijvoorbeeld de voorwaarden om te behandelen met een thymolproduct niet voldaan zijn. Winterbehandeling van 1 november t/m 15 januari (diergeneesmiddelen op basis van oxaalzuur).

Welke diergeneesmiddelen?

Diergeneesmiddelen op basis van thymol: Thymovar®, Apiguard® en Api Life Var®. Deze middelen zijn vrij van voorschriftplicht. Let wel: Apiguard® heeft wel een registratie en een vergunning om in de handel te komen, maar is niet verkrijgbaar in België. Deze producten dienen afgeleverd te worden door een officina-apotheker of verschaft te worden door een depothoudende dierenarts en gebruikt volgens de voorschriften van de bijsluiter.

Cascade

Het cascadesysteem is een wettelijk goedgekeurde methode die toelaat om een behandeling in te stellen met geneesmiddelen die een vergunning hebben binnen de EU/ EER (Europese Economische Ruimte: Dit is de EU + Noorwegen, IJsland en Lichtenstein). Het is van toepassing voor Api-Bioxal® (oxaalzuur), Ecoxal® (oxaalzuur) en BeeVital HiveClean®. Ecoxal® en BeeVital HiveClean® worden niet ingevoerd door groothandelaars (althans niet door deze die ik gecontacteerd heb). Deze diergeneesmiddelen moeten in België, mits een voorschrift, afgeleverd worden door een officina-apotheker of verschaft worden door een depothoudende dierenarts – mits een toedieningsen verschaffingsdocument (TVD) – en gebruikt worden volgens de voorschriften van de bijsluiter.

Het cascade- of watervalsysteem biedt de mogelijkheid om af te wijken van het strikte gebruik van in ons land geregistreerde geneesmiddelen. De geneesmiddelen die via het cascadesysteem kunnen gebruikt worden, zijn geneesmiddelen bestemd voor een andere diersoort en/of andere aandoening, vergund in een andere Europese lidstaat, voor menselijk gebruik of voor een magistrale bereiding. Api-bioxal® is een geneesmiddel met een vergunning in een andere Europese lidstaat (Italië).

 

28 1

 

Voorwaarde is dat er geen therapeutisch alternatief voor de betrokken diersoort of aandoening bestaat in België (cfr. eerdere opmerking: in de zomer moet eerst een diergeneesmiddel op basis thymolproduct gebruikt worden), het een absoluut noodzakelijke behandeling betreft teneinde onaanvaardbaar lijden te vermijden en er sprake is van een uitzonderlijke situatie. De bestelling dient te gebeuren door de dierenarts bij een vergunde groothandelaarverdeler of een officina-apotheker. De dierenarts is volledig en persoonlijk aansprakelijk en verantwoordelijk voor het toepassen van het cascadesysteem.

Niveaus en voorwaarden

Het cascadesysteem bestaat uit verschillende niveaus. Indien er geen diergeneesmiddel voor de betrokken diersoort en aandoening geregistreerd is in België dan kan het cascadesysteem ingeroepen worden.

Niveau 1: vergund in België voor een andere diersoort en/of voor een andere aandoening of voor menselijk gebruik.

Niveau 2: vergund in een andere lidstaat van de EU/EER. Invoer van Api-Bioxal® is dus toegestaan, via een dierenarts die bestelt via de groothandel.

Niveau 3: Geneesmiddel dat door een apotheker ex tempore wordt bereid. Oxaalzuur (3,5 % in een suiker/water oplossing) blijft dus behouden als voorschriftplichtig medicament, te bereiden door een officina-apotheker.

De volgorde van het cascadesysteem moet gerespecteerd worden, maar een dierenarts zal bij voorkeur een diergeneesmiddel dat in een andere lidstaat (EU/EEA) geregistreerd is voor de behandeling van varroase bij bijen voorschrijven (niveau 2). Alle werkzame stoffen van het geneesmiddel moeten opgenomen zijn in Tabel 1: Toegestane stoffen van Verordening (EC) N 37/2010. Wachttijden voor honing bedragen 0 dagen.

28 2

 

Registers

De dierenarts moet altijd een uitgaand register bijhouden dat 5 jaar bewaard moet worden. De dierenarts moet ook een cascaderegister bijhouden voor alle geneesmiddelen die toegediend en/of verschaft worden aan voedselproducerende dieren in toepassing van het cascadesysteem. Dit register blijft minstens 5 jaar ter beschikking van het FAGG voor inspectiedoeleinden.

De dierenarts kan toedienings- en verschaffingsdocumenten (TVD) gebruiken als cascaderegister. Dit moet bij elke toediening of verschaffing van een cascade geneesmiddel voor voedselproducerende dieren opgesteld worden. De groothandelaar-verdeler en de officina-apotheker moeten driemaandelijks een overzicht van de geleverde hoeveelheden geneesmiddelen voorleggen aan het FAGG.

Cascade voor de bijenhouder

• De bijenhouder moet op ieder ogenblik het verwerven, het bezitten en het toedienen van geneesmiddelen, die voorschriftplichtig zijn, kunnen verantwoorden.

• Het voorschrift en/of TVD moeten in chronologische volgorde, doorlopend genummerd gedurende 5 jaar bewaard worden.

• De hoeveelheid geneesmiddel die de bijenhouder in zijn bezit heeft mag niet groter zijn dan de hoeveelheid die nodig is voor een behandeling van 5 dagen.

• De bijenhouder die een beroep doet op een begeleidende dierenarts mag beschikken over een geneesmiddelenvoorraad voor twee maanden, afgeleverd door deze dierenarts.

• Echter, bedrijfsbegeleiding is niet van toepassing in de imkerij.

• Hij verantwoordt dagelijks in een register het gebruik van alle geneesmiddelen die werden toegediend aan bijen waarvan de honing bestemd is voor consumptie.

• De geneesmiddelen moeten door de verantwoordelijke voor de dieren worden bewaard in hun primaire verpakking.

• Een dierenarts mag geen actief bestanddeel voorschrijven en de apotheker de vrije keuze laten.

• De dierenarts mag een voorraad aan cascade geneesmiddelen bewaren in zijn depot. De prijs moet voor iedereen gelijk zijn. De vereisten bij import zijn: dat het te koop aanbieden op afstand verboden is, dat collectieve aankoop door een imkervereniging niet is toegestaan en dat de verantwoordelijke voor samenaankoop steeds een natuurlijk persoon moet zijn.

Bijsluiters in het Nederlands van: Apibioxal ® / Thymovar® zijn te vinden op: www.sandthof.be, dierenarts Ellen Van Eynde, Zand 38, 2275 Wechelderzande, http://www.fagg-afmps.be/nl/items- VET/gegevensbanken/index.jsp