VAN BEVRUCHTE KONINGIN TOT VOLWAARDIG VOLK

1. VOORWAARDEN OM EEN BEVRUCHTE MOER IN TE VOEREN

Om een moer in te voeren in een bijenvolk zijn er duizend-en-een methoden. De ervaring leert dat het percentage mislukkingen bij het invoeren soms vrij groot is. Mits het streng opvolgen van een aantal stelregels zijn mislukkingen tot een minimum te herleiden.

• Probeer nooit een oude leggende moer te vervangen door een jonge ongepaarde moer.
• Een moer toedienen aan een volk dat hopeloos moerloos is (geen moer, geen open broed, geen moerdoppen) zal bijna altijd slagen. In twijfelgevallen doet men de proef op de moerloosheid: men hangt in het te hermoeren volk een raam met open broed. Als er na 2 à 3 dagen geen doppen worden opgetrokken dan zit er nog een moer in.
• 2 uur na het moerloos maken van een volk is gunstig voor het invoeren van een koningin. Na 4 uur begint het moerloze volk redcellen op te trekken.
• Voldoende voer werkt stimulerend, dus eventueel vooraf voederen.
• Bij het verenigen speelt de geur een belangrijke rol. Men kan een bierviltje besprenkelen met alcohol. Men schuift het viltje bij het verenigen in de vliegspleet van de moerloos gemaakte kolonie of men legt het bovenop de toplatten.
• De bijen moeten wennen aan de nieuwe moer en daarom moet deze in een moerkooitje ingevoerd worden. In de handel zijn er heel wat soorten moerkooitjes. Een gewoon eenvoudig moerkooitje van plastic met voederstop voldoet zeker. Het type van kooitje is van ondergeschikt belang. Zorg ervoor dat er goed contact kan zijn tussen de bijen en de moer.

2. BEVRUCHTE MOER DIRECT INVOEREN IN VOLWAARDIG VOLK

Methode 1: invoer met klassiek invoerkooitje

• Zoek de oude koningin in het volk en verwijder haar.
• Na 3 uur is het ideale moment om de nieuwe moer in te voeren. De nieuwe moer wordt ingevoerd in een moerkooitje, afgesloten met een prop deeg.

• Eventueel begeleidende bijen in het moerkooitje verwijderen. Sommige imkers laten toch de begeleidende bijen in het kooitje.
• Het moerkooitje met de nieuwe koningin centraal tussen twee ramen hangen, we snijden wat raat weg van beide ramen waartussen het kooitje hangt. Het is belangrijk dat de bijen goed contact kunnen hebben met de nieuwe moer.
• Minimum 10 dagen wachten om te controleren.

Deze methode is tamelijk veilig wanneer we na het afvangen van de oude moer 3 uur wachten om de nieuwe koningin in te voeren. Op dat moment zijn alle feromonen van de oude koningin verdwenen, voelen de bijen zich moerloos en aanvaarden ze heel gemakkelijk een nieuwe koningin. Na 4 uur moerloosheid beginnen ze doppen op te trekken en dan is het zeker te laat om nog een koningin in te voeren.
Methode 2: invoer met milottakooitje

• We zoeken de oude koningin in het volk en verwijderen haar.
• Midden in het broednest hangen we een raam met uitlopend broed, maar zonder bijen.
• We prikken midden op dat raam het milottakooitje met de nieuwe koningin erin.
• Om voldoende ruimte te hebben hangen we naast het milottakooitje een waasraam.
• Weldra worden de eerste jonge bijen geboren en deze aanvaarden vanzelfsprekend de koningin en verzorgen haar.
• Minimum 10 dagen wachten om te controleren. De koningin moet verlost zijn, de bijen hebben door de raat heen een opening geknaagd.

Deze methode is zeker veilig. We moeten wel eerst de oude koningin opzoeken en verwijderen, wat voor menig imker een probleem is. Een raam met uitlopend broed vinden, kan soms ook problematisch zijn.

3. BEVRUCHTE MOER INVOEREN MET TUSSENSTAPPEN

Beginsituatie:
– normaal volk
– de moer moet vervangen worden
– geen zwermcellen aanwezig

Uitvoering:

Stap A: 10 dagen voor het invoeren van de moer.
• Tussen de broedkamers leggen we een moerrooster (er zijn nu 2 roosters).
• Verder hoeven we niets te doen en geen koningin op te zoeken.

Stap B: na 10 dagen.
• We zetten de honingzolder en de 2 broedkamers opzij.
• De broedkamer zonder de moer, dus met alleen gesloten en uitlopend broed plaatsen we op de vliegplank (in ons schema broedkamer 1).
• In het midden van deze romp hangen we de nieuwe moer in een invoerkooitje met voederstop.
• Hierop komt een moerrooster en de honingzolder.
• Op de honingzolder leggen we een separator.
• Bovenaan plaatsen we de broedkamer waar er open broed is en waar zich bijgevolg de oude koningin bevindt (broedkamer 2), de vliegbijen zullen afvliegen naar de onderste romp en verder nectar inzamelen.
• Zorg ervoor dat het afgevlogen volk in broedkamer 2 voedsel heeft.

Stap C: 2 weken na stap B.
• Controle of de nieuwe moer aanvaard is en goed aan de leg is.
• Oude moer opzoeken en verwijderen (is nu zeer gemakkelijk te vinden).
• De 2 volken verenigen en kastdelen herschikken:
o onderaan blijft broedkamer met nieuwe moer,
o erop broedkamer zonder moer,
o moerrooster,
o honingzolder.

SCHEMATISCHE VOORSTELLING:

Stap A: dag 0
Tweede rooster plaatsen

Stap B: dag 10
Nieuwe moer invoeren

Stap C: na 2 weken
Oude moer verwijderen

4. KERNVOLKJE VERENIGEN OF UITBREIDEN TOT VOLWAARDIG VOLK

De jonge moer is aan de leg in een bevruchtingskastje of een drieramer. We plaatsen een moerroostertje voor het vlieggat en na tweetal weken heeft het kernvolkje broed in alle stadia.
Dit is het geschikte moment om het kernvolkje te verenigen met een productievolk.

1. Het kernvolkje zit in een klein bevruchtingskastje
• We verwijderen de moer in de productiekast.
• We dekken de kast af met een dekplank waarin in het midden een opening uitgezaagd is, niet groter dan de bovenomtrek van ons bevruchtingskastje.
• Op de opening leggen we een krantenblad.
• We nemen ons bevruchtingskastje en plaatsen het omgekeerd boven de opening van de dekplank met een krantenblad ertussen. Hebben we een ERK-kastje, dan kunnen we het glas langs een kant vervangen door een krant, en we leggen het horizontaal boven op de opening.
• Na een week controleren we of de moer in het productievolk aan het leggen is, en we nemen het bevruchtingskastje weg.

2. Het kernvolkje zit in een drieramer
21 dagen na de eerste leg loopt het eigen broed uit en het drieraamskastje wordt te klein. We hebben nu twee mogelijkheden: verenigen of uitbreiden.

Verenigen
• We zoeken de te vervangen moer op in de productiekast en verwijderen haar.
• We dekken de kast af met een krantenblad en plaatsen erbovenop een lege kast.
• Hierin hangen we in het midden de hele inhoud van het kernvolkje.
• Na een drietal dagen herschikken we de ramen in de kast.

Uitbreiden tot volwaardig volk
• We hangen de drie ramen met bijen over in een kast en hangen er aan weerszijden een opgewerkt raam bij, de open ruimte vullen we met blokken. Bijvoederen.
• We kunnen ook ons volk nog versterken door een raam gesloten broed (zonder bijen) van een ander volk erbij te hangen. Na een paar weken kunnen we dat nog eens herhalen.
• Geleidelijk meer ruimte geven door blokramen te vervangen met opgewerkte ramen.
• Als de eerste romp volzet is, op gepaste tijd tweede romp geven.